අනුරාධාගේ “සෝනියා”
චන්ද්‍රාත්, අනුරාධාත්, “ ලියන්” දෙදෙනෙකු ගැන පැදි දෙකක් ලියලා. චන්ද්‍රා ගේ “ලිය” නම් ඔහු කලින් පල කළ පැදි පොතක නැටූ, රැඟූ ලියක්, නළඟනක්.
ඒ ගැන මගේ අදහස ලියා අනික් පැත්ත බලනකොට,රුසියානු මහා ලේඛක ෆියදෝර් දොස්තයෙව්ස්කි විසින් නිර්මාණය කළ ඒ අසහාය කාන්තාව, සෝනියා, අනුරාධාට මහමඟදි හමුවෙලා. අනුරාධාත් ඇය ගැන පදවැලක් ගොතලා. ඒ නිසා මං චන්ද්‍රා ගේ නිර්මාණයත් එක්කම අනුරාධාගේ සෝනියා ගැන වූ නිර්මාණයත් එකම තලයක තබා හිඳ කතා කරන්න කැමතියි.
මා කවි රස විඳින්නේ මටම ආවේණික ආකාරයකට. මේ නිසා පොදු තලයක සිට කතා කරන්න තියෙන අපහසුව නිසයි මං මේ වෙනම “මගේ සිතිවිලි ” බ්ලොග් එකෙන් ඔබ අමතන්නේ…ඕනැම කෙනෙකුට මරාගෙන කා කොටාගන්ට පුළුවන් මාත් එක්ක මෙතැනදී. මූණුපොතේ කවි නිර්මාණයකට නිසි අවධානය යොමු නොවී සිදුවන අසාධාරණය එයින් වළකියි.
කලාත්මක වදන් හා කිසියම් අරමුණක් සපුරාගැනීම උදෙසාම සකස් වූ ආකෘතියකින් සුසැදි චන්ද්‍රා සොහොයුරාගේ නළඟන, මනා රූසපුවකින් යුත් සුරලොවින් බට දෙව්ලියක් බඳු එකියකි. ඇය නිරුවත් ඇඟපසඟ පෙන්නා නටමින් මිහිපිට සුරලොවක් නිර්මාණය කරන්නිය.
ඇය කුඩා කල දී සුචරිතවත් අනෙක් ගැහැණුන් මෙන්ම ලැජ්ජා බිය දෙකම සමඟින් හැදුනු වැඬුනු එකියක්.
එහෙත් අනිවාර්යයෙන්ම පසුකාලීනව ඇය ලැබූ අනේක අප්‍රමාණ දුක්ඛිත අත්දැකීම් නිසාම මේ තත්ත්වයට වැටුනා විනා, සිය කැමත්තෙන් නළඟනකගේ භූමිකාව රඟන්නියෙකු නොවන බව, එවන් නළඟනුන්, අබිසාරිකාවන් බොහෝ දෙනෙකුගේ ජීවිත කතා ඉදිරියේ නම් සහතිකය.
දහසකුත් එකක් ආර්ථික ප්‍රශ්න, පවුල් ප්‍රශ්න, දරුවන් හා ස්වාමි පුරුෂයින්ගේ ප්‍රශ්න වැනි සකළ විධ ප්‍රශ්න හමුවේ සිය ශරීරය, ලැජ්ජාව, බිය පමණක් නොව මුළු ආත්මයම කැපකරන, ඒ නිසාම ශ්‍රේෂ්ට යයි මා පිළිගන්නා මෙකී අහින්සක පීඩිත ළඳුන්ට, මව්වරුන්ට, සිය කුඩා කාලය මතක් කර දෙමින්, මේ කුණු ශරීරය ගැන දහම් මතක්කර දෙමින්, “අනේ නුඹේ මේ ලැජ්ජාව සුචරිතවත් මිනිසුන්ට විකුණන්නට එපා” යයි කීම පිළිබඳව මට චන්ද්‍රා සමඟ එකඟවන්නට නොහැකිය.
එහෙත් චන්ද්‍රා ලියු මේ පැදි පෙළ, ඔහුගේ අරමුණට සාපේක්ෂව හා කලාත්මක, කාව්‍යම ලක්ෂණ වලට සාපේක්ෂව අපූරු සාර්ථක නිර්මාණයක් බව නොපැකිළව කියමි. ඒ නිසා මම මෙසේ ලිව්වෙමි. COMMENT කළෙමි.
“ හරි අපූරු කවියක්…කාව්‍යමය හා කලාත්මක වචන වට්ටෝරුවක්… එක්තරා රිද්මයකට වේගයෙන් කියවෙනවා. ඒ වේගය තුළම ජීවිතය ගැන මහා අපුලක් හා නිරුවත් නළඟන කෙරේ සියුම් ද්වේශයකුත් ඇතිවෙනවා.
ජීවිතය නම් දිරණ, කුණුවෙන, - රාගය නම් සසර දික්වෙන, අපුලමය. පිළිකුල්ය. එහෙත්, නිරුවත් නළඟන කෙරේ එල්ලවෙන ඒ ද්වේශය ගැන මට දුක සිතේ. ඔබ හා එකඟවීමටත් නොහැකිය. ඒ ඇය නිරුවත ඇතුළු සියළු දෑ අලෙවි කරන්නේ අපි ම ඇති කළ නැති බැරිකම වන නිසාවෙන්වීම හේතුකරගෙනය. ඇගේ විවාහ දිවිය, දරුවන්, අතොරක් නැති ප්‍රශ්න, මේ සියල්ලම අප - ලෝකයා නිසාම ඇති වූවකි. ඒ නිසා සසර දික් වුවත් මම ඇයට පෙම් කරමි. ලොබ බඳිමි. ”
දැන් අප යොමුවෙමු අනුරාධාට හමුවූ ලිය - කාන්තාව කවර අන්දමේ කාන්තාවක්දැයි විමසා බැලීමට. අනුරාධා කවදත් කාව්‍යයකට ප්‍රවේශවීමේදී කලාත්මකහා කාව්‍යම ගුණාංග අමතක නොකරන්නීය. ඇය සිය කවියේ මුල් පැදි තුනෙන් කියන පරිදි, “ සාරය - මිහිර උරා බිව් උක් දඬු රොඩ්ඩකට සමාන වන, දුක් ගිනිගොඩක ඇවිලෙන ලියකි - අබිසරු ලියකි. නිතරම විමසිලි දෑස් දල්වා බලන්නේ මුදල් සෙවීමට මයි ලු. ඇගේ හදවත ලැජ්ජාව, විළිබිය වියළී-සිඳීගිය රළු කර්කෂක කාන්තාරයක් බඳුයි ලු. ඇගේ පැතුම් මල් පරවී මහමඟ අතරමං වී ඇති , පූජාසනයක නොරැඳෙන මලක් ලු ” මේ මහමඟ දී හමුවන කාන්තාව.
මෙකී කාන්තාව විඳින්නා වූ සියළු දුක් කරදර මොනවා දැයි අනුරාධා පැහැදිලිව නොකියතත්, “ උරා බී සාරය - විසිකළ උක් දඬුවක - එතුණු දුක් ගින්දර - දුටිමි මහමඟ දිනයෙක” යන්නෙන් ඇය විඳි දුක්ඛ දෝමනස්සයන් හා ප්‍රශ්න අපට කිසියම් දුරකට පැහැදිලි වෙයි. එහෙත් එය පමණක් ප්‍රමාණවත් දැයි යන ප්‍රශ්නය මා තුළ පැන නගියි.
සිව්වන පැදියෙන් සිය කූටප්‍රාප්තියට සමීපවෙමින් අනුරාධා “ ළප තියෙන සඳට ගල් නොගසන සුචරිතවත් මහජනයා, මේ පරවු මල් වැනි වු ළඳුන් දකින විට දී නම් කෙළ ගසන සැටි ” යයි කියමින් ප්‍රබල උපහාසයක් හා අපහාසයක් අපගේ සුචරිත සමාජයට එල්ල කරන්නීය. සිය අවසාන පැදියෙන් “ මෛත්‍රිය පිරුණු දෑසින් ඇගේ මුහුණ දෙස - ඈ විඳින දුක්ඛිත ජීවිතය දෙස - බැලීමට තරම් සංවර හිතක් මනසක් නොමැති කළ නිවන කවදත් දුර බව ” කිසියම් සියුම් නාට්‍යම ගැටුමක් හා උත්ප්‍රාසයක් දනවමින් ඇය පවසන්නීය.
ඇය මේ කියන “නිවන” බුදු සමයේ කියන නිවන නොව, මෙවන් සමාජ ප්‍රශ්න වලට, සමාජය විසින් දෙනු ලබන පුළුල් ආර්ථික, දේශපාලන හා සමාජ විසඳුම බවයි මගේ හැඟීම. එමනිසා අනුරාධා බොදු කාන්තාවක් කර, පොදු මානව දහමෙන් ඈත්කර තැබීමට යාම ඇයට කරන අසාධාරණයක් බවයි මගේ හැඟීම. කෙසේ හෝ වේවා ඇගේ කවියේ අරමුණ පැහැදිලිය. එය සැබෑ මිනිසත්කම, මානව හිතෛෂී බව වශයෙන් පිඬුකොට දැක්විය හැකිය.
එසේ කියන අතරේ, අනුරාධා වරෙක “ පුදසුනක නොරැඳෙන - ඇයත් මලකිය සකි සඳ ” යයි කරන සඳහනින්, ඇය එතෙක් ගොඩනැගුවා වූ මේ කාන්තා චරිතය පමණක් නොව සැබෑ මානවවාදී ගුණාංග හා මානවවාදීන් ද, කිසියම් ප්‍රමාණයකින් අවප්‍රමාණයකට ලක්කරතැයි හැඟේ.
අනුරාධාම සිතන පතන පරිදි, කියන පරිදි, මේ දුක්විඳින ලියන්-කාන්තාවන් තේරුම් ගෙන, මෛත්‍රිය පිරුණු දෑසින් - සංවර හදවතකින්, මනසකින් ඔවුන්ට ආදරය, කරුණාව හා රැකවරණය ලබාදිය හැකි නම්, මෙවන් දුක්විඳින කාන්තාවන් පූජාසනයේ තබා පුදන ගරුකරන සැබෑ මානවවාදීන් සිටියි නම්, බිහිවෙයි නම්, මොවුන් පූජාසනයේ නොරැඳෙන්නේ හෝ නොරඳන්නේ හෝ නොවේ.
කෙසේ වෙතත් අනුරාධා කළ මේ කාව්‍ය නිර්මාණය, අපූරු කාව්‍යමය යෙදුම්, උපමා රූපක, සංකේත හා අලංකාරයන්ගෙන් මෙන්ම මිනිසත් භාවයෙන් ද පිරිපුන් කලාත්මක, සුවිශේෂ පද වැලක් බව මම නොපැකිළව පවසමි.
මෙහි නිරූපිත කාන්තාව මා දකින්නේ රුසියානු මහා ලේඛක ෆියදෝර් දොස්තයෙව්ස්කි සිය “ අපරාධය හා දඬුවම ” නැමැති සුවිසල්, සුවිශේෂී නවකතාවේ, පොලියට ණය දෙන කාන්තාවගේ හිසට පොරෝ පහරක් දී මරා දමන “ රෑස්කොල්නිකොව් ” නැමති අපූරු වීරයා පෙම්බඳින කාන්තාව වූ “සෝනියා ” ලෙසය.
සෝනියා ඉදිරියේ රැස්කොල්නිකොව් වරෙක දණින් වැටී නමස්කාර කරයි. සෝනියා ඉන් කම්පනයටත් මවිතයටත් පත්වීම ස්වාභාවිකයි. මෙය තේරුම් ගන්නා රැස්කොල්නිකොව් එවිට කියන්නේ “ මා මේ නමස්කාර කරන්නේ ඔබට නොව, ඔබ තුළ පීඩා විඳින මනුෂ්‍යාත්ම භාවයටයි ” යනුවෙනි.
තම ප්‍රේමවන්තයාගෙන් මේසා සුවිසල් ආදර බුහුමනකට ලක්වෙන ඇගේ ආත්මය පීඩා විඳින්නේ මන්ද ? ඇය දුක් විඳින අබිසරුලියකි. ඈ සිය ශරීරය විකුණනු ලබන්නේ තමාට පමණක් සියළු සැප සම්පතින් අනූනව ජිවත්වීමේ පරම ආත්මාර්ථකාමී අභිලාෂයෙන් නොව,ක්ෂය රෝගය සෑදී ඔත්පලව ඉන්නාවු සිය මියගිය සොහොයුරාගේ බිරිඳ හා ඔහුගේ සහජාතක දරුකැල ජීවත් කරවීම පිණිසය. එදිනෙදා කෑමට බීමට මෙන්ම එකට ගුලිගැසී ජීවත්වන කාමරයේ කුලිය ගෙවා ගැනීමටය. ඔවුන් ගත් ණය හා ණය පොලී ගෙවීම පිණිසය. පොලීකාරිය, සෝනියාගේ පෙම්වතා වූ, කතානායක රැස්කොල්නිකොව් අතින් මැරැම්කන්නේ ද එබැවිනි…….
මේ සඳහන් සියළු දෑ මා සඳහන් කරන්නේ මට මතක තිබෙන ආකාරයටය.මා අපරාධය හා දඬුවම කියවූයේ අවුරුදු 12 පමණ වයසේදීය. එය මනසින් හා අතින් යන දෙයාකාරයෙන්ම උස්සා ගන්නටවත් බැරි තරමේ විශාල පොතකි. සිංහලයේ මහා ලේඛක මුණිදාස සෙනරත් යාපා ශූරීන්ගේ පරිවර්තනයක් වූ එහි නොතේරෙන කොටස් ඉතා රමණීය,ආශ්වාදනීය හා අහ්ලාද ජනක ආකාරයෙන් තෝරා පැහැදිළි කරන ලද්දේ මගේ ආදරණීය අම්මාය.
රුසියානු මහා ලේඛක ෆියදෝර් දොස්තයෙව්ස්කි ලියු ඒ “අපරාධය හා දඬුවම” නැමැති ශ්‍රේෂ්ට නවකතාව, මහමඟ සිය ගත හා මුළු ආත්මයම විකුණන අපගේ සොයුරු සොයුරියන්, ළඳුන් හා මව්වරුන් පිළිබඳව අප සිතිය යුතු ආකාරය, අපේ හදවත, විඥාණය සකස් කර ගතයුතු ආකාරය ගැන අපට පමණක් නොව ලොවටම කියා දෙන මහඟු අත්පොතක් බව මම නොබියව, නොපැකිළව සඳහන් කරමි.
හෙවත් පච්ච 
අපි අතර හිටිය හොඳ හිතවතෙක් සමුගෙන යන දවසේ ''සමර්ගාඩ්න්'' ගිහිං බොහොම රෑ වෙනකම් ඉඳලා අපි කාගෙනුත් සමුගත්තා. 
'' අඳුරු නොකරමු ඉදිරි ලෝකය පතුරවා මනු දම් අමාවෙන්...''
ඉඩ ලැබෙන සැටියට මගේ බ්ලොග් එකේ වැඩියමක් කියමි.
(( මා මේ හදන්නේ එම පොරොන්දුව ඉටු කරන්නයි ))
උදය මේ කරන ප්‍රකාශනය අතීතය, වර්තමානය හා අනාගතය දුටු සෘෂිවරයෙකුගේ දෘෂ්ඨියකි. නොදැමි යන පදය අධාර්මික මෙන්ම නොදැමුනු නැත්නම් දමනය කරගත නොහැකි යන අර්ථ නංවයි. අහස පොළව උසුලන්නේ නැති මහා විනාශයන් සිදුවන්නේ මිනිසුන් තුළ වෛර සිතුවිලි නැගෙන නිසා බව අමුතුවෙන් පැහැදිලි කළ යුතු නැතැයි සිතමි. මෙවැනි වෛර සිතුවිලි වලින් සිදුවන්නේ භූමිකම්පා, සුනාමි සහ මහා සුළිසුළං වලින් සිදුවන හාණියට නොදෙවෙනි හානියකි.
අපේ මිනිස් චිත්ත සන්ථානයේ ඈතින්නාවු වෛරය නැමති භූමිකම්පා හා සුළිසුළං කුණාටු වලින් අපි දිනෙන් දින විනාශ මුඛය කර ඈදෙමින් සිටිමු... හිරු සඳු ඈතුළු සියළු ග්‍රහයින්ගේ ස්වාභාවික බලපෑම් වලින් මුළු මහත් ලෝකයද , මනුෂ්‍ය වරිගයාද ප්‍රයෝගිකව විනාශ වී ඈති කලෙක , අපට අවශ්‍ය වන්නේ ඒවාට සිසිල් පවන් සලමින් සමනය කළ හැකි දෙයක් මිස, සිදුව ඈති විනාශයන්, විභේදනයන් තව තවත් තීව්‍ර කරන වෛර සිතුවිලිද යන්න උදය පුශ්න කරයි...
ස්වභාව ධර්මය හා අනෙකුත් බලවේග අපට පාලනය කළ නොහැකි වෙයි. අපට පාලනය කළ හැක්කේ අපගේ මනසේ පාලනය පමණි. අප එහෙව් මනසින්, අනෙකුත් මනුෂ්‍යයින් කෙරෙහි මානව හිතවාදී ලෙස, මානව දයාවෙන් යුතුව බලා සිදුව ඈති විනාශයන්ට පිළියම් යොදන ලෙස උදය අපගෙන් ඉල්ලා සිටී. එසේ නොවුනහොත් අපේ ඉදිරි මානව පැවැත්ම - මිනිස් ලොව අනාගතය - විනාශ විය හැකි බවට උදය අනතුරු හඟවයි. ඔහු අවසානයේ '' අඳුරු නොකරමු ඉදිරි ලෝකය - පතුරවා මනු දම් අමාවෙන්... '' යනුවෙන් අප වෙත ආයාචනයක් කරන්නේ එබැවිනි.
තාරුණ්‍යයේ පසුවන උදය වැන්නෙකුගෙන් මෙවැනි පරිණත ජීවන දෘෂ්ඨියක් , ලෝක දෘෂ්ඨියක් මෙවැනි කුඩා නිසඳැස් පැදියකින් හෝ ප්‍රකාශ වීම පිළිබඳව මම මහත්සේ සතුටු වෙමි. මන්ද, උදය මෙන් සිතන නව පරපුරකින්, පැහැබර ලොවක් හා පැහැබර දීප්තිමත් අනාගතයක් මේ ලොව ජීවත්වන සියළු මනුෂ්‍යයින්ට උදාවෙනු ඈතැයි යන චිත්ත ප්‍රීතියෙන් යුතුව මට මතු දිනක මිය යා හැකි බැවිනි.
මේ නයින් බලන කළ උදය කළ මේ පැදි නිර්මාණය සේයා රූ, චිත්‍ර හා රූප සටහන් ආදි ආලවට්ටම් නොමැති උවද ස්වාධීනව නැගී සිටින, ජීවිතය හා මානව පැවැත්ම පිළිබඳ දහමක් ද, පුළුල් දේශපාලන හා සමාජයීය දර්ශනයක් ද රැගත් නිර්මාණයක් බව මම නොපැකිළව කියමි.